Czas przedświąteczny i sam okres świąt jakkolwiek cudowny i obfitujący w pozytywne emocje, bywa dużym wyzwaniem dla naszych dzieci. Nie tylko dla tych z zaburzeniami integracji sensorycznej. Zmienia się ich rytm dnia, pojawia się więcej bodźców, a to może prowadzić do przeciążenia, trudnych zachować lub wycofania. Pamiętajmy, że o ile my, dorośli, mając rozwinięty układ nerwowy świetnie sobie z tymi dodatkowymi bodźcami radzimy, to nasze dzieci mogą mieć z tym dużą trudność.
Poniżej pozwoliłam sobie wymienić najczęściej pojawiające się trudności i praktyczne wskazówki, jak wspierać dziecko.
1. Nadmiar bodźców wzrokowych: migoczące światełka, kolorowe dekoracje, nowe przedmioty w przestrzeni.
Efekt- dezorientacja, pobudzenie lub unikania niektórych pomieszczeń.
2. Hałas i tłum ludzi: głośne kolędy, spotkania rodzinne, większa liczba rozmów naraz
Efekt- przeciążenie słuchowe, płacz, rozdrażnienie, chęć ucieczki.
3. Nowe zapachy i potrawy: intensywne aromaty kuchenne, zapachy świec, pierników, świerku.
Efekt- dyskomfort, mdłości, odruchy obronne.
4. Zmiana rutyny: brak stałego rozkładu dnia, wyjazdy, spotkania, odwiedziny, nowe miejsca do spania.
Efekt- niepokój, trudność z zasypianiem, większa impulsywność.
5. Oczekiwanie i emocje: Nawet pozytywne emocje mogą być zbyt intensywne dla układu nerwowego dziecka . Atmosfera oczekiwań, ekscytacji, zaskoczeń.
Efekt- pobudzenie, zniecierpliwienia, rozdrażnienie.
Jak więc pomóc dzieciom przetrwać święta?
Oto kilka sposobów:
1. Wprowadzaj zmiany stopniowo: nie wykładaj wszystkich dekoracji na raz, pozwól dziecku uczestniczyć w ich ustawianiu- przewidywalność zmniejsza stres.
2. Zachowaj w miarę możliwości stały rytm dnia: podobne pory posiłków, stałe rytuały snu, czas na ulubione, wyciszające aktywności.
3. Zorganizuj bezpieczną strefę: pomieszczenia lub kącik, gdzie dziecko może pobyć w ciszy, usiąść z kocem obciążeniowym, korzystać z zabawek sensorycznych, mieć swoje ulubione zapachy, faktury, światło.
4. Ogranicz bodźce: zmniejsz głośność kolęd, używaj stałego, ciepłego światła zamiast migających lampek, rozważ mniejsze, krótsze spotkania rodzinne.
5. Przewiduj i uprzedzaj: opowiadaj co będzie się działo, przygotuj prosty harmonogram obrazkowy lub tekstowy, przygotuj dziecko na możliwe scenariusze wydarzeń.
6. Wspieraj przez aktywności proprioceptywne. To najlepszy sposób na wyciszenie układu nerwowego: przytulanie, dociskanie, przeciąganie liny, skoki na trampolinie, zawijanie w naleśnika kocem, przenoszenie ciężkich rzeczy, siłowanki. Tzw. ciężka praca pomaga regulować pobudzenie.
7. Wesprzyj dziecko w jedzeniu. Jeśli u dziecka występuje nadwrażliwość oralna pozwól mu jeść znane potrawy, nie zmuszaj do próbowania i ogranicz intensywne zapachy przy stole.
8. Dawkuj emocje: rozpakowywanie prezentów w spokojnym tempie, przerwy między aktywnościami, jasne zasady i przewidywalność.
Święta mogą być dla dzieci męczące, bo świat wokół nich staje się głośniejszy, intensywniejszy i nieprzewidywalny.
Najważniejsze, żebyśmy zadbali o spokój, przewidywalność, możliwość wyciszenia oraz stopniowe wprowadzanie zmian. Wówczas ten piękny czas będzie przyjemnością zarówno dla nas jak i dla naszych pociech.
-----------------------------------------------------------------
Na ten świąteczny czas życzę Państwu przede wszystkim spokoju- takiego który pozwala zatrzymać się na chwilę, odetchnąć i pobyć razem. Niech ten czas będzie pełen życzliwości, uważnych rozmów i prostych chwil, które budują poczucie bliskości i bezpieczeństwa.
Życzę Świąt osadzonych w codzienności- bez pośpiechu i nadmiaru oczekiwań, za to z radością płynącą z bycia tu i teraz, z małych gestów i wspólnych chwil z dziećmi.
Z serdecznymi pozdrowieniami,
Katarzyna Barczak-Pszczoła
Terapeutka SI